Tijdens de Houtbouw XL sessie in Pakhuis de Zwijger op 19 september 2023, luisterden we naar een aantal experts op het gebied van financieren, investeren en business cases met betrekking tot duurzaam en biobased bouwen. Vier inzichten op een rij.
1. Kosten verlagen met modulaire houtbouw
De bouwkosten blijven stijgen, met name door de hogere prijzen van materiaal en personeel. Een oplossing hiervoor is het industrieel en modulair bouwen met hout en andere biobased materialen. Modulair en industrieel bouwen verkort de bouwtijd, wat gunstig is voor de financiering. Bij modulaire projecten is het van belang om in een vroeg stadium de architect, projectontwikkelaar en de bouwinstructeur bij elkaar te brengen. Dat deze manier van bouwen nog niet grootschalig wordt toegepast komt doordat woningbouwprocessen er nog niet op zijn ingericht. Modulair bouwen is ook relatief onbekend.
2. Geef korting bij de aankoop of financiering van duurzame woningen
Op het gebied van hypotheken zouden banken korting kunnen geven bij de aankoop van een duurzame woning. Ook beleggers zouden korting kunnen krijgen bij het financieren van duurzame bouwtrajecten. Op het gebied van energiebesparing en emissies gebeurt dit al, op het gebied van CO2 opslag nog maar nauwelijks, terwijl je daarmee biobased en circulair bouwen stimuleert. De banken kunnen hier samen in optrekken, bijvoorbeeld binnen de Nederlandse Vereniging voor Banken, de NVB. Een start is al gemaakt met de position paper circulaire economie dat de NVB in het najaar van 2023 inbracht in de Tweede Kamer.
3. Maak het gezondheidsaspect van biobased woningen meetbaar
Gezondheid wordt mogelijk dé reden voor duurzame verandering. Het gebruik van natuurlijke materialen in gebouwen komt de gezondheid van bewoners, gebruikers en bouwers ten goede. De vraag is hoe je dat meet en controleert. Bij bedrijfsgebouwen kun je bijvoorbeeld onderzoek doen naar absentie: melden werknemers die in een biobased gebouw werken zich minder vaak ziek? Er zijn verzekeraars die gezondheid koppelen aan woonomgeving en taxateurs zouden gezondheid kunnen opnemen in het taxatierapport. Op dit moment zijn hier vooral meer onderzoeksgegevens voor nodig, en die worden langzaamaan steeds meer beschikbaar. Zo wordt bij een biobased project in Leeuwarden onderzoek gedaan naar gezondheid door middel van sensoren.
4. Verbeter de business case
Onderzoeken naar de business case houtbouw laten een ding duidelijk zien: het is in vergelijking met conventionele bouw duur. Aan de hand van een zorgvuldige vergelijking tussen bouwen in hout en in traditionele materialen werd duidelijk dat dit niet alleen tot andere detaillering leidt, maar ook tot andere doorlooptijden en uiteindelijk een investering die marginaal hoger is. De business case kan daarnaast afhankelijk zijn van de optimale bouwmethodiek per bouwlocatie of te verwachten systeemwijzigingen zoals afschrijving naar restwaarde en CO2 beprijzing.
Je kunt ook argumenteren dat de huidige business case niet klopt omdat er allerlei waarden niet in zitten zoals gezondheid, geluk, sociale veiligheid en de Total Cost of Ownership. Dat rekenen met andere waarden wordt ontwikkeld door o.a. Alba Concepts, samen met de City Deal Circulair en Conceptueel Bouwen. In het rekenmodel dat door deze partijen werd ontwikkeld zijn bepaalde circulaire financiële incentives opgenomen, zoals de restwaarde van inrichtingselementen of de beprijzing van de CO2-uitstoot van alle materialen in een gebied.
De betaalbaarheid van bouwen in hout is sowieso een terugkerend thema. De verschillende vormen van waarden die bouwen in hout opleveren vragen eigenlijk om een ‘Value Case’. We kunnen concluderen dat er nog veel te leren is over de financiële kant van biobased bouwen.
Voorbeelden van duurzame initiatieven van banken
Rabo Smartbuilds
Rabobank wil met de start-up Rabo SmartBuilds in tien jaar tijd 12.000 modulaire middenhuurwoningen in heel Nederland bouwen. De woningen die Rabo SmartBuilds wil plaatsen, zijn innovatief, duurzaam én verplaatsbaar. Hiermee biedt Rabo SmartBuilds een oplossing voor de woningbehoefte in ons land.
Triodos impact finance & biobased hypotheek
Triodos werkt graag samen met enthousiaste projectondernemers die de mogelijkheden voor biobased bouwen ook zien. De Triodos Bank heeft jarenlange ervaring met impact finance en heeft veel voorbeeldprojecten waarbij de duurzame) wensen SMART zijn vertaald naar de praktijk. Daarnaast heeft Triodos Bank sinds 2022 de biobased hypotheek.
ABN AMRO whitepaper over kansen voor houtbouw
INVEST-NL en ABN AMRO publiceerden een whitepaper over de kansen voor houtbouw in Nederland, en op welke manier de gewenste schaalvergroting het beste te realiseren is.