De IPCC-rapporten zeggen het continu, als we zo doorgaan, gaan we de opwarming van de aarde niet onder de 1,5 graad houden, met alle desastreuze gevolgen die daarbij komen kijken. Om voor de Nederlandse bouwsector te kunnen voldoen, of eigenlijk in de buurt te komen van het behalen van de klimaatsdoelstellingen, zal er de komende jaren effectief gestuurd moeten worden op het verlagen van de CO₂-impact tijdens het initiële bouwproces. Het sturingsinstrument voor milieuprestaties in de bouw is wettelijk geborgd met het stelsel van de Nationale Milieudatabase (NMD), Milieuprestatie Gebouwen (MPG) en Milieukostenindicator (MKI).
Dit huidige stelsel biedt een goede basis om te sturen op de milieuprestaties, maar laat nu belangrijke steken vallen waardoor niet wordt gestuurd op de impact NU. Vanuit Gideon – building transition tribes, horen we van zowel onze koplopers als experts kritische geluiden en aanvullende behoeften. Daarom hebben Sybren Bosch (Copper8/City Deal Circulair en Conceptueel Bouwen), Mantijn van Leeuwen (NIBE) en David Anink (W/E-adviseurs) het voortouw genomen. Samen met 30 professionals van 20 verschillende partijen in de bouwsector (van grote bouwers en ontwikkelaars tot TNO en TU Delft) zijn zij gekomen tot een verkenning én een advies voor de overheid op de doorontwikkeling van het MPG-MKI-stelsel.
Positief-kritische verkenning
Het uitgangspunt is om positief-kritisch bij te dragen aan de doorontwikkeling van het huidige stelsel. Met als doel een geoptimaliseerd stelsel, waarmee effectiever gewerkt en gestuurd kan worden. Er zijn vooral ervaringen opgehaald in de woning- en utiliteitsbouw, waarbij duidelijk is dat een deel hiervan ook geldt voor de grond-, weg- en waterbouw. In de verkenning zijn er 16 aandachtspunten voor doorontwikkeling in kaart gebracht, inclusief oplossingsrichtingen.
Tegelijk zijn er een aantal dilemma’s, principiële punten, die op dit moment vragen om een heldere keuze. Ook ontbreekt een heldere, beleidsmatige richting over de doorontwikkeling van het stelsel bij de overheid en de NMD. Bouwprojecten hebben een lange doorlooptijd en ontwerpers en ontwikkelaars moeten vroeg keuzes maken over ontwerp, realisatie, investeringen en inzichten. Daarom is het van belang om snel duidelijkheid te bieden.
Advies aan de overheid, nou eigenlijk aan de minister
Parallel aan de verkenning verschijnt een advies richting de Rijksoverheid. Hierin zijn de belangrijkste aandachtspunten in de doorontwikkeling van het MPG-MKI-stelsel samengevat. Om draagvlak voor het stelsel te behouden en te voorkomen dat alternatieve stelsels ontstaan is doorontwikkeling van het huidige stelsel nodig. Daarvoor is het belangrijk dat kritische (nog steeds positief-kritisch!) geluiden serieus genomen worden. De auteurs van de verkenning geven daarom zes adviezen mee aan de overheid. Met dit advies hopen zij op een open dialoog en transparante besluitvorming.
Het is vooral ook een oproep aan de minister om haast te maken. De bouw moet verduurzamen en mee kunnen groeien met de Europese wetgeving, alleen zo kunnen we als Nederland opereren om binnen grenzen van het beschikbare klimaatbudget te komen en geen oneigenlijke roofbouw te plegen op de hulpbronnen die toebehoren aan toekomstige generaties.
Kom maar door met dat advies
Wij hopen natuurlijk dat zoveel mogelijk anderen zowel de verkenning als het advies lezen. Maar voor iedereen die graag de laatste pagina van het boek leest voordat je begint:
6 adviezen voor de doorontwikkeling van het MPG-MKI-stelsel
ADVIES 1: VERBETEREN VAN DE RANDVOORWAARDEN VOOR HET MILIEUPRESTATIESTELSEL, om te zorgen dat het maatschappelijk belang centraal staat in besluitvorming en Stichting NMD voldoende middelen heeft om structureel aan de doorontwikkeling van het stelsel te werken.
ADVIES 2: AANSCHERPEN VAN MILIEUPRESTATIESTELSEL TOT METHODE DIE EFFECTIEF STUURT OP DOELEN VANUIT DE TRANSITIE. Vanuit betere inschattingen kan effectiever worden gestuurd op de beleidsmatige doelstellingen.
ADVIES 3: VERBETEREN VAN DE NATIONALE MILIEUDATABASE, om te zorgen dat nieuwe producten sneller kunnen worden meegenomen in MKI- en MPG-berekeningen en verouderde productdata niet meer meegenomen kan worden.
ADVIES 4: VERPLICHTEN VAN TRANSPARANTIE OVER MILIEU-IMPACT PRODUCTEN, om te zorgen dat opdrachtgevers en marktpartijen op basis van beter inzicht in de milieueffecten kunnen kiezen om bepaalde producten wel of niet toe te passen.
ADVIES 5: AANVULLEND STUREN OP MAXIMAAL VERANTWOORDE CO2-UITSTOOT EN MILIEU-IMPACT, om te voorkomen dat de CO2-uitstoot (en andere milieu-impact) op korte termijn hoger ligt dat wat volgens recent wetenschappelijk inzicht verantwoord is.
ADVIES 6: VERBETEREN TOETSING VAN MPG- EN MKI-PRESTATIES BIJ VERGUNNINGVERLENING EN REALISATIE, om te borgen dat de rekenkundig bepaalde milieuprestatie vanuit het ontwerp in de praktijk ook daadwerkelijk gerealiseerd wordt.