Met een recyclings- en hergebruikpercentage van 88% lijkt Nederland een koploper op het gebied van circulariteit. Toch is er nog vaak sprake van recycling naar laagwaardige toepassingen, zoals funderingsmaterialen. Ongeveer 8% van de hergebruikte materialen is circulair en krijgt dus een gelijkwaardige of verbeterde toepassing in het bouwproces. Dit blijkt uit het Circularity Gap Report voor de gebouwde omgeving in Nederland, op initiatief van Circle Economy. Het rapport toont concrete oplossingen om toe te werken naar een volledig circulaire bouwsector.
Uitdagingen voor bouwsector
Veel van de uitdagingen van deze tijd komen samen in de bouwsector: de arbeidskrapte, het stikstofprobleem, het woningtekort, de rap gestegen inflatie, grondstoffen schaarste en klimaatverandering. De bouwsector is een grote verbruiker van grondstoffen en is goed voor 40% van het energieverbruik en 30% van het waterverbruik. Eén van dé oplossingen om deze uitdagingen het hoofd te bieden is duurzaam en circulair bouwen, waarbij meer kan worden gedaan met minder. De bouwsector staat aan het begin van de circulaire transitie. Hiervoor zijn andere vaardigheden nodig, een ander manier van omgaan met afval en een andere manier van ondernemen – maar hoe? Het rapport beantwoordt deze vraag aan de hand van een viertal ‘wat-als’ scenario’s om het tij te keren.
Wat er moet veranderen
De Nederlandse bouwsector is momenteel dus 8% circulair en van alle toepaste materialen in de sector is 4% biobased. Daar zit nog genoeg rek in meent Jacco Verstraeten-Jochemsen van Circle Economy: “Nederland is goed voorbereid om de verschuiving naar een circulaire economie mogelijk te maken. De initiatieven vanuit de markt zijn er, de infrastructuur is aanwezig en een mentaliteitsverandering is gaande. Maar de benodigde acties worden nog niet op grote schaal toegepast.” Circle Economy ontwikkelde concrete oplossingen voor bedrijven, nationale en lokale politici, stedenbouwkundigen en vakbonden. De voornaamste oplossingen die het rapport voorstelt:
- Investeer in menselijk kapitaal. De bouwsector biedt werk aan 685.000 mensen, maar de sector kan moeilijk nieuw personeel vinden en vergrijst in rap tempo. Daar komt bij dat de meeste werknemers op dit moment niet de juiste vaardigheden bezitten om de transitie naar circulair bouwen vorm te geven. Met de circulaire transitie zullen veel banen veranderen. Bij- en omscholing is noodzakelijk. Daarnaast is het belangrijk te investeren in betere arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden: zowel financieel, als qua gezondheid en veiligheid.
- Creëer een gelijk speelveld. Op dit moment zijn oplossingen voor circulaire strategieën nog niet concurrerend met hun reguliere, lineaire tegenhangers, omdat negatieve milieueffecten niet zijn opgenomen in de prijsstelling van lineaire materialen en processen. Kortom: beloon oplossingen met een lagere impact op het milieu, bijvoorbeeld via belastingen of andere prikkels. Als meer geïnvesteerd wordt in innovatie en arbeid die nodig is om met secundaire materialen te bouwen worden nieuwe circulaire bedrijfsmodellen mogelijk.
Over het rapport
In 2019 publiceerde Circle Economy voor het eerst het Circularity Gap Report met als doel de circulaire economie op wereldschaal meetbaar te maken. Sindsdien heeft Circle Economy de CGR-methodologie ook op nationaal en regionaal niveau toegepast. Met dit onderzoek, dat in samenwerking met Metabolic en C-Creators en met ondersteuning van de Goldschmeding Foundation en De Hoge Dennen is ontwikkeld, wordt voor het eerst gekeken op sectorniveau. Het doel van het Circularity Gap Report voor de gebouwde omgeving is om inzicht te bieden in hoe specifieke circulaire interventies kunnen bijdragen aan een systeemverandering in de gebouwde omgeving. Door in te zoomen op één specifieke sector krijgen we beter inzicht in de transitie en de operationele en personele implicaties en vereisten. Het doel van dit project is om de voortgang te meten bij het bereiken van de Nederlandse doelstelling om in 2050 volledig circulair te zijn.
Over Circle Economy
Circle Economy is een impactorganisatie met een internationaal team van gepassioneerde experts, gevestigd in Amsterdam. Ze ondersteunen bedrijven, gemeentes en nationale overheden met praktische en schaalbare oplossingen om de circulaire transitie te versnellen. Hun visie is een economisch systeem waarin gestreefd wordt naar algemene welvaart binnen de grenzen van de planeet. Om verdere klimaatafbraak tegen te gaan, is het doel om de wereldwijde circulariteit in 2032 te verdubbelen.