Het huidige kabinet stuurt op meer woningen en transitie van het landelijk gebied. Daarbij heeft het kabinet met zowel ecologische beleidsdoelen en -instrumenten als sociaal-maatschappelijke beleidsdoelen en -instrumenten te maken. Vaak wordt hier echter onafhankelijk van elkaar op gestuurd. Ook zijn er verschillende ministers en departementen voor verantwoordelijk én worden de effecten onderling niet gemeten. Vanuit de City Deal Circulair en Conceptueel Bouwen is daarom het initiatief genomen om onderzoek te doen, met als resultaat het opstellen van de ‘Transitiestrategie Duurzame Leefomgeving’, die bijdraagt aan harmonisatie van beleid.
Vanuit het kernteam van de City Deal hebben Hanna Lára Pálsdóttir (trekker werklijn biobased bouwen) en Sybren Bosch (kernteamlid) het initiatief genomen om tot het onderzoek te komen. Het initiatief heeft een brede steun binnen het kernteam maar ook van de collega’s van het ministerie van LNV. Hieronder een kort interview over het doel van het onderzoek en resultaten.
Wat is de aanleiding voor deze Tranisitiestrategie, en waarom is dit door de City Deal opgepakt?
Hanna Lára: “Het huidige kabinet heeft hoge ambities geformuleerd onder de noemer “Duurzaam Land”. Hiermee komen de doelen op het gebied van ruimtelijke ordening, woningbouw, klimaat en toekomstbestendig landelijk gebied samen. Die samenhang is nodig, maar hoe doen we dat? Om maatschappelijke doelen daadwerkelijk te realiseren, is inzicht in de werking van het huidige beleidsinstrumentarium nodig. Voorbeelden vanuit de City Deal CCB laten zien dat het realiseren van integrale doelstellingen echter veel vraagt van de praktijk. Dit geldt ook voor de partijen die circulaire en biobased ambities hebben en al bezig zijn om een integrale aanpak stevig op de kaart te zetten. Omdat het Rijk binnen deze City Deal vanuit 4 ministeries en 4 Rijksuitvoeringsorganisaties samenwerken, was het voor mij belangrijk om te onderzoeken in hoeverre de Rijksoverheid, integrale ambities nu al stimuleert.”
Wat is in het kort de hoofdconclusie na jullie analyse?
We vragen het aan Sybren Bosch die het onderzoek vanuit Cooper8 heeft geleid:
“In het kort geeft deze analyse aan op welke punten het ‘schuurt’ als het gaat om duurzame ambities die we hebben als Nederland. En dat is dat er gestuurd wordt op verschillende doelstellingen. Enerzijds hebben we te maken met de enorme woningopgave van 100.000+ woningen per jaar. Daarnaast de flinke ambitie op klimaat en willen we vanuit onze circulaire ambitie 50% minder primair materiaal verbruiken. Allemaal belangrijke doelstellingen, maar we missen een samenhangende sturing hierop.
Een tweede conclusie is dat veel sturingselementen ‘zacht’ zijn. Denk dan aan het beschikbaar stellen van financiële middelen, het opzetten van campagnes en het inrichten van City Deals of netwerken. Maar alleen daarmee komen we er niet.”
De doelstellingen bijten elkaar dus, in feite?
Sybren vervolgt: “Dat is wel erg stellig om zo te zeggen, maar daar komt het inderdaad wel op neer. Laten we voorop stellen: we hebben woningen nodig en we hebben een klimaatprobleem. We moeten dus met beide thema’s aan de slag. Maar als we alléén sturen op woningbouw, neemt de klimaatimpact alleen maar verder toe. En als alle nadruk op duurzaamheid ligt, komt de woningbouw niet van de grond. Dus moeten we op zoek naar oplossingen die voor beide opgaves werken. Denk bijvoorbeeld aan een subsidieregeling voor biobased isolatiemateriaal, in plaats van een isolatiesubsidie enerzijds en een productiesubsidie voor vezelgewassen anderzijds.”
Welke handvatten biedt de Transitiestrategie voor beleidsmakers?
“Deze strategie biedt veel handvatten voor nationaal beleid”, aldus Hanna Lára. “Daarom hebben we deze transitiestrategie gepresenteerd in de stuurgroep Leefomgeving, waar de verschillende ministeries die zich bezig houden met de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) samenkomen. Een goede actie, maar de grote vraag is echter: Hoe komen we tot concrete beleidskeuzes? Wat ons betreft zijn er zaadjes geplant met dit document, maar moeten er wel echt stappen gezet worden. Wij denken dat deze strategie in ieder geval gaat bijdragen aan een integrale manier van denken vanuit de verschillende beleidsdirecties. Ik hoop dan ook dat de bewustwording bij beleidsmakers vergroot wordt en dat we de resultaten in de Actualisatie van de NOVI (Nota Ruimte) terug gaan zien.”
Heeft u vragen over deze transitiestrategie? Neem dan contact op met Sybren Bosch.
- Download hier de Transitiestrategie Duurzame Leefomgeving
